Europejska Spółka Akcyjna

 europejska spółka akcyjna          

Stosunkowo nieznaną i w praktyce rzadko wykorzystywaną formą prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki jest europejska spółka akcyjna (dalej jako „SE” – Societas Europaea). Możliwość zakładania SE została wprowadzona do unijnego porządku prawnego ponad dekadę temu. Głównymi aktami prawnymi regulującymi status prawny SE są: Rozporządzenie Rady (WE) Nr 2157/2001 z dnia 8 października 2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej (SE) („Rozporządzenie Nr 2157/2001”), Dyrektywa Rady 2001/86/WE z dnia 8 października 2001 r. uzupełniająca statut spółki europejskiej w odniesieniu do zaangażowania pracowników („Dyrektywa 2001/86”), w sprawach nieuregulowanych w powyższych aktach prawnych ustawa z dnia 4 marca 2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej („ustawa z dnia 4 marca 2005 r.”) oraz w przypadku SE z siedzibą w Polsce przepisy dotyczące spółek akcyjnych (przede wszystkim Kodeksu spółek handlowych). W sprawach wyraźnie wskazanych w Rozporządzeniu Nr 2157/2001 do SE stosuje się również postanowienia zawarte w jej statucie. W przypadku tworzenia SE, oprócz przepisów unijnych (Rozporządzenie Nr 2157/2001 i Dyrektywa 2001/86), stosuje się właściwe przepisy dotyczące spółek akcyjnych państwa, w którym nowo zakładana SE będzie mieć swoją siedzibę.

Kapitał SE składa się z akcji. Spółka ta uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisu do właściwego rejestru (w Polsce będzie to Krajowy Rejestr Sądowy oraz publikacja w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, po opublikowaniu ogłoszenia Monitorze Sądowym i Gospodarczym). SE powinna być traktowana w każdym państwie członkowskim jak spółka akcyjna. Przepisy Rozporządzenia Nr 2157/2001 przewidują kilka metod powstania SE. Do sposobów założenia SE zaliczyć należy:

  1. Połączenie co najmniej dwóch spółek akcyjnych posiadających siedzibę i główny Zarząd w dwóch różnych krajach Unii Europejskiej; w przypadku, jeśli jedną ze spółek łączonych jest polska spółka akcyjna, a siedziba SE znajdować się będzie poza Polską, to koniecznym jest podjęcie uchwały przez spółkę akcyjną z siedzibą w Polsce o połączeniu w drodze jawnego i imiennego głosowania; kontrola legalności połączenia dokonywana jest przez sąd, notariusza lub inny właściwy organ państwa,
  2. Utworzenie holdingowej SE przez łącznie co najmniej dwie spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadające siedzibę i główny Zarząd w dwóch różnych krajach Unii Europejskiej lub posiadające przez przynajmniej 2 lata spółkę zależną (minimum 2 lata musi istnieć stosunek zależności) lub oddział zlokalizowany w innym państwie Unii Europejskiej,
  3. Utworzenie zależnej SE przez co najmniej dwie spółki prawa cywilnego, spółki prawa handlowego lub inne osoby prawne prawa publicznego lub prywatnego, posiadające siedzibę i główny Zarząd w dwóch różnych krajach Unii Europejskiej lub posiadające przez przynajmniej 2 lata spółkę zależną lub oddział zlokalizowany w innym państwie Unii Europejskiej, w drodze subskrypcji akcji SE,
  4. Przekształcenie spółki akcyjnej w SE, jeśli ta spółka akcyjna, mająca siedzibę i główny Zarząd w państwie Unii Europejskiej, od co najmniej dwóch lat posiada spółkę zależną w innym państwie Unii (odpada wtedy obowiązek wzięcia udziału w zakładaniu SE przez dwa podmioty z różnych państw członkowskich),
  5. Założenie zależnej SE (jednej lub wielu) przez inną już istniejącą SE.

Na mocy art. 15 ustawy z dnia 4 marca 2005 r. SE może również zostać utworzona, jeśli któraś z ww. spółek posiada siedzibę na terenie państwa Unii Europejskiej oraz ma związek gospodarczy z którymś z państw Unii Europejskiej, ale jej główny Zarząd znajduje się poza Unią.

Minimalny kapitał zakładowy SE musi wynosić co najmniej 120.000 euro. W nazwie spółki europejskiej powinien figurować skrót „SE”. Statutowa siedziba SE musi znajdować się w tym samym państwie członkowskim Unii, co zarząd SE. Spółka europejska jest rejestrowana we właściwym rejestrze państwa siedziby. Przepisy dopuszczają również przeniesienie do innego państwa członkowskiego statutowej siedziby SE. Przeprowadzenie procedury przeniesienia siedziby nie wiąże się z likwidacją albo utworzeniem nowej SE.

Szczególne przepisy ustawy z dnia 4 marca 2005 r. przewidują konieczność dokonania wykupu akcji akcjonariuszy, którzy sprzeciwili się połączeniu i zażądali wykupu swoich akcji. W sposób zbliżony przepisy te stosuje się w przypadku przenoszenia siedziby SE do innego państwa członkowskiego z terytorium Polski.

Legislacja unijna wprowadziła dwa modele strukturalne SE: dualistyczny i monistyczny. Różnią się one przede wszystkim organami tworzonymi w ramach spółki. W modeli dualistycznym w SE muszą być:

– walne zgromadzenie akcjonariuszy,

– organ nadzorczy,

– organ zarządzający.

W modelu monistycznym muszą zostać powołane:

– walne zgromadzenie akcjonariuszy,

– organ administrujący (rada administrującą zgodnie z ustawą z dnia 4 marca 2005 r.).

Przy obydwu przyjętych modelach, członkowie organów mogą być powoływani wielokrotnie na okres kadencji nie dłuższy niż sześć lat. Modyfikacje w tym zakresie może wprowadzać statut SE. Wyłączenia w danych krajach odnoszące się do osób, które nie mogą piastować stanowisk w organach spółki, stosuje się odpowiednio do SE. Co do zasady, metody głosowania w SE odbywają się w obecności co najmniej połowy członków zgodnie z zasadą oddania przynajmniej połowy głosów za danym rozstrzygnięciem (uchwałą).

Przepisy ustawy z dnia 4 marca 2005 r. wprowadzają niewielkie odstępstwa lub doprecyzowania w porównaniu z Rozporządzeniem Nr 2157/2001, jeśli chodzi o system dualistyczny. Kwestią dyspozycyjną jest sposób powoływania organu zarządzającego: może go powoływać albo organ nadzorczy albo walne zgromadzenie. Celem organu nadzorczego jest nadzór nad działalnością organu zarządzającego. Organ nadzorczy powoływany jest co do zasady przez walne zgromadzenie. W warunkach polskich organ nadzorczy powinien posiadać co najmniej trzech członków, a w przypadku gdy SE jest spółką publiczną – pięciu członków. Organ zarządzający powinien co najmniej co trzy miesiące informować organ nadzorczy o swojej działalności.

W systemie monistycznym organem z najszerszymi uprawnieniami jest organ administrujący (rada administrująca). Członkowie tego organu są powoływani co do zasady przez walne zgromadzenie. Szerokie doprecyzowanie uprawnień i obowiązków rady administrującej zawiera ustawa z dnia 4 marca 2005 r. Rada administrująca posiada zarówno kompetencje zarządcze („prowadzi sprawy SE i reprezentuje SE”), nadzorcze („sprawuje stały nadzór nad jej działalnością), a także posiada uprawnienia w zakresie niezastrzeżonym dla walnego zgromadzenia. Ustawa dnia 4 marca 2005 r. precyzuje również wyłączne kompetencje zastrzeżone dla rady administrującej np. powoływanie i odwoływanie dyrektorów wykonawczych, wyrażenie zgody na wypłatę zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy. Uprawnienia zarządcze mogą być wykonywane przez dyrektorów wykonawczych w oznaczonym zakresie na ich odpowiedzialność. Rada administrująca może również przekazać część swoich uprawnień na rzecz utworzonych komitetów składających się co najmniej z dwóch członków. Rada administrująca działa na podstawie regulaminu uchwalanego przez walne zgromadzenie.

Organem wspólnym dla obydwu systemów jest walne zgromadzenie. Jego kompetencje precyzuje Rozporządzenie Nr 2157/2001 oraz ustawodawstwo państwa siedziby SE. Szczegółowe zasady funkcjonowania, zwoływania, głosowania walnych zgromadzeń porusza Rozporządzenie Nr 2157/2001.

Przepisy dyrektywy 2001/86 zostały implementowane w szczególności w drodze wprowadzenia do ustawy z dnia 4 marca 2005 r. przepisów dotyczących zaangażowania pracowników w SE. Do przykładowych uprawnień pracowników należy powołanie zespołu negocjacyjnego, który zawarłby porozumienie w przedmiocie zasad zaangażowania pracowników w SE, a także wybór, wyznaczenie lub rekomendacja osób do rady nadzorczej lub rady administrującej.

Podsumowując, część przepisów stosowanych wobec SE nie jest stosowana w sposób uniwersalny do wszystkich SE na terenie Unii Europejskiej, ale zachodzić mogą odstępstwa w pewnych kwestiach, jeśli chodzi o prawodawstwo dotyczące spółek akcyjnych w określonych państwach członkowskich. Utworzenie SE nie tworzy co do zasady wyjątkowych uprawnień przyznawanych temu podmiotowi, a szczególne odstępstwa dotyczą w dużej mierze sposobu zarządzania spółką i roli pracowników w jej funkcjonowaniu.

 

 

Foto dzięki uprzejmości jscreationzs / freedigitalphotos.net

Marcin Hołówka
Marcin Hołówka
Artykuły: 81
Verified by MonsterInsights