Od 1 stycznia 2016 r. obowiązują nowe stawki opłat minimalnych za czynności adwokackie. Zasady wynagradzania adwokatów reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Rozporządzenie dotyczy tzw. spraw z wyboru, czyli spraw, które prowadzi adwokat na podstawie stosunku zlecenia zawartego z klientem (innym typem spraw są tzw. sprawy z urzędu – o czym jest napisane poniżej).
Minimalne wynagrodzenie adwokata za poprowadzenie sprawy sądowej
Przytoczone rozporządzenie zawiera podział na sprawy konkretnego rodzaju wraz z przypisanymi im stawkami minimalnymi za ich prowadzenie przed sądem jednej instancji (np. rozwód – 720 zł) oraz na sprawy podzielone według kryterium finansowego w zależności od wartości przedmiotu sprawy. Minimalne stawki za czynności adwokackie, za sprawę, której wartość można określić sumą pieniężną, są następujące:
- 120 zł – sprawy do 500 zł,
- 360 zł – sprawy od 501 zł do 1.500 zł,
- 1200 zł – sprawy od 1.501 zł do 5.000 zł,
- 2400 zł – sprawy od 5.001 zł do 10.000 zł,
- 4800 zł – sprawy od 10.001 zł do 50.000 zł,
- 7400 zł – sprawy od 50.001 zł do 200.000 zł,
- 14400 zł – sprawy powyżej 200.001 zł.
Aktualne, obowiązujące od 27.10.2016 r. stawki adwokackie są przedstawione w tym wpisie: Nowe minimalne stawki adwokackie.
Niższe wynagrodzenie adwokata, gdy tylko nakaz zapłaty
W przypadku zakończenia sprawy wydaniem nakazu zapłaty, ww. stawki wynoszą 75% tych kwot (t.j. 90 zł za sprawy o wartości do 500 zł, 270 zł za sprawy o wartości 501 zł -1.500 zł, itp.). Jednak w razie wniesienia przez drugą stronę sprzeciwu lub zarzutów od nakazu zapłaty i prowadzenia „zwykłego” postępowania cywilnego, należne adwokatowi wynagrodzenie minimalne wynosi 100% ww. kwot.
Do ww. stawek nawiązują niektóre wprost wymienione sprawy w rozporządzeniu np.:
- wynagrodzenie za sprawy o zasiedzenie wynosi 50%; wynagrodzenie jest obliczane od wartości zasiadywanej nieruchomości (np.: sprawa o wartości 200.000 zł to wynagrodzenie adwokata to minimum 7.200 zł),
- zniesienie współwłasności 100% ww. kwot i jest obliczane od wartości udziału współwłaściciela zastępowanego przez adwokata, a 50% w przypadku zgodnego wniosku uczestników postępowania (podobna zasada odnosi się do spraw o dział spadku),
- należność za sprawy dotyczące dochodzenia wynagrodzenia za pracę – 75% obliczane od wartości dochodzonego wynagrodzenia (sprawa o wynagrodzenie za pracę dotycząca kwoty 5.500 zł – wynagrodzenie adwokata wyniesie minimum 1.800 zł).
Wynagrodzenie adwokata za II instancję
W przypadku prowadzenia sprawy przed sądem II instancji przez tego samego adwokata, należne wynagrodzenie wynosi dodatkowo 50% albo 75% ww. stawek, w zależności od tego, sąd którego szczebla prowadził postępowanie w pierwszej instancji.
Gdy Klient uiści na rzecz adwokata ww. kwotę, w przypadku wygranej w postępowaniu, na podstawie art. 98 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, strona przegrywająca postępowanie może zostać zobowiązana przez sąd do zapłaty na rzecz osoby wygrywającej poniesionych przez nią kosztów na rzecz adwokata. Przepis ten wyraża zasadę odpowiedzialności za wynik postępowania przez sądem. Celem takiego rozwiązania jest zapewnienie stronie, która musiała ponieść koszty adwokackie w celu odzyskania przysługujących jej należności, iż przeciwnik, którego działanie było przyczyną wytoczenia powództwa, pokryje koszty sporu. A więc w takim przypadku może okazać się, że za adwokata Klienta z końcowym efekcie zapłaci jego przeciwnik procesowy.
Wynagrodzenie za sprawy dotyczące nieruchomości
W razie wątpliwości, co do wartości danego przedmiotu objętego postępowaniem (np. wartość nieruchomości), korzystniejszym na pierwszym etapie postępowania będzie podanie niższej wartości nieruchomości, ze względu na brzmienie § 19 rozporządzenia z 22 października 2015 r. stanowiącego, iż w przypadku zmiany wartości stanowiącej podstawę do obliczenia opłat (np. po doprecyzowaniu przez biegłego rynkowej wartości nieruchomości), wartość zmienioną w przypadku stawek minimalnych oraz zasądzania na rzecz drugiej strony kosztów zastępstwa adwokackiego stosuje się dopiero od następnej instancji.
Część wynagrodzenia może być za wygraną sprawę w sądzie
Zgodnie z § 50 ust. 3 Zbioru zasad etyki adwokackiej, adwokat może umówić się z klientem, iż część należnego honorarium zostanie pokryta przez klienta, w przypadku wygranego postępowania. Adwokat nie może jednak uzależnić wynagrodzenia wyłącznie od wyniku sprawy. Można zatem umówić się w ten sposób, iż część minimalnego wynagrodzenia klient pokryje przed wszczęciem postępowania, a pozostałą kwotę po zwycięstwie (wynagrodzenie za sukces). W przypadku jednak, gdyby klient postępowania nie wygrał i tak musi on uregulować brakującą część wynagrodzenia, tak by należność na rzecz adwokata wyniosła co najmniej minimalną stawkę wymienioną w rozporządzeniu z 22 października 2015 r.
Paragraf 18 ust. 1 tego rozporządzenia przewiduje możliwość ustalenia przez adwokata niższej stawki niż stawka minimalna albo zrezygnowania z niej w całości, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, przede wszystkim gdy przemawia za tym sytuacja materialna lub rodzinna Klienta albo rodzaj sprawy.
Opracował: adw. Marcin Moj i adw. Marcin Hołówka
